Woensdag 29 februari hadden we een afspraak met Martijn Manders en Johan Opdebeeck van de RCE (Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed). Het werd al snel duidelijk dat de wrakduikfilms van Theo ‘The Nepcineast’ Beelien ook uitvoerig door de medewerkers van de RCE werden bekeken. In de films komen scheepswrakken aan bod die Duikteam Zeester heeft ontdekt en vaak ook geïdentificeerd. Dat wij de geschiedenis van de wrakken boven water halen op een niet fysieke manier (historisch onderzoek) juichen ze enorm toe. Deze maritieme geschiedenis wordt namelijk ook door de Unesco als cultureel erfgoed beschouwd. Omdat dit in het verleden niet goed is gedocumenteerd, zijn ze heel blij dat er mensen zijn die hier veel tijd en energie in steken om een stukje cultureel erfgoed boven water te halen en aan een breder publiek te tonen.
Een stukje geschiedenis van de Niederwald in de vorm van een reserve scheepsschroef konden ze niet toejuichen. Maar toen we vertelden dat het als kunstwerk zou worden gebruikt en dat we de geschiedenis in de vorm van een verhaal zouden publiceren, toonden ze ook begrip voor onze kant van het verhaal maar keurden het niet goed.
Hoewel we graag over het verleden praten, doen wij hier niet geheimzinnig over. De geweldige serie films die Theo heeft gemaakt zijn hier het bewijs van. Meer dan 20 jaar wrakduikervaring kun je niet samenvatten in een paar minuten. Het was ook niet onze insteek om te gaan praten over het verleden, maar om te kijken hoe we kunnen samenwerken in de toekomst. Het werd een uitvoerig gesprek en er zijn een hoop zaken besproken.
Als het om de wet gaat, gaan wij er vanuit dat de RCE, welke er op moet toezien dat de wet uitgevoerd wordt, deze achter zich heeft staan. De RCE wil ons duikplezier helemaal niet afnemen, want op de vraag hoe wij binnen de wet onze hobby kunnen blijven uitoefen, kwamen ze met een hele duidelijke uitleg: Het lukraak bergen van objecten met als doel deze te laten verdwijnen in een privé verzameling of door te verkopen op het internet, is niet de manier waarop met het cultureel erfgoed wordt om gegaan en is ook strafbaar. Daarentegen kunnen er objecten geborgen worden voor de identificatie of soms ook voor tentoonstellingsdoeleinden, maar deze moeten worden gemeld bij de RCE (meldingsplicht).
(Het kristal zal in de toekomst in een museum te bezichtigen zijn.)
Het vondstformulier dient ingevuld te worden als men een artefact bergt. Maar dat betekent niet dat alles wat los en vast zit op een scheepswrak meegenomen mag worden wanneer je braaf een vondstformulier invult. Als voorbeeld gaven ze de Kursk welke een flinke lading Baccarat Kristal in de ruimen had. Een aantal flesjes die geborgen worden ter identificatie en eventueel expositie kan worden toegestaan. Maar dat het hele schip leeggehaald wordt is niet de manier hoe er met ons culturele erfgoed omgegaan dient te worden.
Wij hebben er geen problemen mee om vondstformulieren in te gaan vullen, alleen zetten wij onze vraagtekens bij de huidige formulieren. Deze formulieren zijn voor een heleboel situaties van toepassing terwijl Noordzee-wrakduikers standaard geen archeologische achtergrond hebben en bijna altijd in dezelfde omstandigheden duiken. Wij hebben dan ook voorgesteld om, in het kader van de samenwerking, het vondstformulier zo simpel mogelijk te maken zodat de vinder van het artefact aan boord het formulier in kan vullen. Duikteam Zeester zorgt verder voor de registratie richting de RCE. Dit vonden ze een goed initiatief.
Het nieuwe vondstformulier welke van toepassing is voor Duikteam Zeester ligt aan boord van de Zeester en Klaas Koch zal bij vertrek hierop wijzen. Het is verstandiger om, wanneer je van plan bent iets mee te nemen tijdens een wrakduik, voor de duik dit formulier door te nemen zodat men zich bewust is wat wel en niet toegestaan is.
Dit laat zien dat beide partijen voor een samenwerking open staan en dat er wel degelijk een draagvlak bestaat om dit uit te breiden. Duikteam Zeester zal proberen, voordat het duikseizoen 2012 begint, een aantal voorbeelden van identificatie aan de hand van artefacten of technische gegevens op de website te plaatsen. Evenals een aantal methoden om scheepswrakken bij benadering te dateren.
Hoewel het vondstformulier momenteel alleen voor Duikteam Zeester van toepassing is, hebben wij wel aangegeven dat ook andere Noordzee-wrakduikers er gebruik van moeten kunnen maken. Wij zullen dan ook voor deze duikers een formulier maken die dan uit twee pagina’s bestaat, in samenwerking met de RCE.
Na de Wrakduikavond meer details over de afspraken met de RCE!
Tags: artefacten, berging, cultureel erfgoed, duikteam zeester, johan opdebeeck, klaas koch, kursk, lauwersoog, martijn manders, museum, niederwald, noordzee, rce, remy luttik, unesco, vondstformulier, wrakduiken, wrakduikfilm, zeester