Nieuwe Erfgoedwet per 1 juli 2016

23 mei 2016 door Remy Luttik

Presentatie Erfgoedwetbijeenkomst

Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft op 8 april 2016 een informatiemiddag georganiseerd over de aankomende nieuwe Erfgoedwet. Hier werden presentaties gegeven over de diverse onderdelen van de Erfgoedwet en de veranderingen ten opzichte van de huidige situatie. De presentatie van Joost Kuggeleijn (OCW, Erfgoed & Kunsten) en Marjolein Verschuur (OCW, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed) m.b.t. ‘Maritieme archeologie & vrijwillige archeologen’ was voor sportduikers met name van belang.

Onderstaande samenvatting over de nieuwe Erfgoedwet die op 1 juli 2016 in werking treedt, is gebaseerd op de informatie verkregen op deze informatiemiddag.

De nieuwe Erfgoedwet vervangt vanaf 1 juli 2016 een zestal bestaande wetten waardoor er één wet komt die betrekking heeft op museale objecten, musea, monumenten en archeologie op het land en onder water.

Voor sportduikers is met name het deel over archeologie onder water belangrijk.  Het bestaande vergunningstelsel zal worden vervangen door een certificatiestelsel. Dit gaat als volgt te werk:

  • De Minister wijst, na accreditatie van de Raad van Accreditatie, private organisaties aan als certificerende instellingen.
  • Certificaten worden tegen betaling verstrekt door certificerende instellingen en kunnen ook weer door hun worden ingenomen.
  • Professionele opgravingsbedrijven en gemeentelijke en provinciale archeologische diensten kunnen een certificaat aanvragen.

Presentatie Ergoedwetbijeenkomst

De voorwaarden voor het verkrijgen van een certificaat:
Een opgraving moet op professionele wijze verricht worden. Dit betekent ook dat vondsten worden geconserveerd, gedocumenteerd en dat over de opgraving een rapport wordt opgesteld.

Certificerende instellingen toetsen op basis van de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA) en de beoordelingsrichtlijn die door het Centraal College van Deskundigen voor Archeologie (CCvD) is opgesteld.

Er zijn een viertal soorten verplichte certificaten:

  • Inventariserend veldonderzoek landbodems
  • Opgraven landbodems
  • Inventariserend veldonderzoek waterbodems
  • Opgraven waterbodems

Daarnaast zijn er vrijwillige certificaten om expertise aan te tonen:

  • Bureauonderzoek
  • Programma van Eisen (PvE)
  • Specialistisch onderzoek
  • Archeologische begeleiding (waterbodems)
  • Depotbeheer

Er zijn vier uitzonderingen binnen het certificatiestelsel:

  • Universiteiten en hogescholen
  • Metaaldetectie op land tot 30cm diep, afhankelijk van een aantal andere voorwaarden
  • Vrijwilligers in de archeologie in verenigingsverband, waarbij het behouden en beoefenen van de archeologie in de statuten is opgenomen, afhankelijk van een aantal andere voorwaarden.
  • Buitenlandse bedrijven (incidenteel)

Wel/niet verplichte certificering?
De wettelijke grondslag voor een verplichte certificering is het opgravingsverbod.

Opgravingsverbod
Het is verboden zonder certificaat daartoe handelingen te verrichten met betrekking tot het opsporen, onderzoeken of verwerven van cultureel erfgoed of onderdelen daarvan, waardoor verstoring van de bodem, of verstoring of gehele of gedeeltelijke verplaatsing of verwijdering van een archeologisch monument of cultureel erfgoed onder water optreedt.

Wat is wel toegestaan?
Het duiken op, fotograferen van, opmeten en in kaart brengen en het rapporteren van een site aan de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Er wordt toezicht gehouden door BOA’s (Buitengewoon Opsporingsambtenaar).

Wat is niet toegestaan?
Het meenemen van erfgoed van de zeebodem.

Presentatie Erfgoedwetbijeenkomst

Waarom aanscherping onder water?
In de periode 2010-2013 zijn een aantal scheepswrakken vernield, echter kon het Openbaar Ministerie niet bewijzen dat het om illegaal opgraven ging.

De 6 wetten die vervangen worden door de Erfgoedwet:

  • Regeling materieel beheer museale voorwerpen 2013
  • Wet verzelfstandiging rijksmuseale diensten
  • Monumentenwet 1988 (Mw 1988)
  • Wet tot behoud van cultuurbezit (Wbc 1984)
  • Uitvoeringswet UNESCO-verdrag 1970 inzake onrechtmatige invoer, uitvoer of   eigendomsoverdracht van cultuurgoederen
  • Wet tot teruggave cultuurgoederen afkomstig uit bezet gebied

Om ervoor te zorgen dat deze samenvatting een correcte en duidelijke weergave is van aankomende nieuwe Erfgoedwet en de aanpassingen ten opzichte van de huidige situatie, heb ik het stuk ter controle voorgelegd aan Joost Kuggeleijn en Marjolein Verschuur. Zij hebben hierop ter verduidelijking een aantal suggesties en aanvullingen aangedragen en deze zijn verwerkt in de samenvatting.

Joost Kuggeleijn benadrukt verder nog dat zij, o.a. via een pilot op Texel, op zoek zijn naar de juiste voorwaarden waaronder er een werkwijze ontwikkeld kan worden – net als op land – zodat de goeden niet onder de kwaden hoeven te lijden.

Bij deze bedank ik beide voor hun snelle, positieve reactie en hun bereidwilligheid en ondersteuning.

Download het artikel in pdf formaat hier.

Presentatie Ergoedwetbijeenkomst

Tags: , , , , , , , , , , , , , ,

Geef een reactie